Hoe vergiftig je een heel volk? Met propaganda! Via de schrijvende pers, bioscoopjournaals maar vooral met en in de ether. De Führer, én zijn spreekbuis Goebbels, hadden daar patent op. Het was geen verrassing dat de bezetter in het begin van de oorlog verordende dat iedereen zijn radio moest inleveren. Op het bezit daarvan volgde zware straffen want deportatie naar werkkampen in Duitsland. Toch waren er genoeg Nederlanders die deze waarschuwing aan hun ‘reet lapten’. Ook de vader van Kees.
Jetje Paerl
’s Avonds, om negen uur als de jongste kinderen naar bed waren, ging de Philips-buizenradio aan. De zenderpijl op de BBC: Radio Oranje, de stem van bevrijdend Nederland, begon zijn uitzendingen. Jetje Paerl zong haar lullige liedjes. Bemoedigende toespraken van Koningin Wilhelmina én het laatste oorlogsnieuws. Luisteren naar de BBC, maar vooral een radio in je huiskamer was bloedlink. Ondanks dát leverde het één van allermooiste familieverhalen op. Een scenario waarvan een regisseur in Hollywood begrijpend staat te knikken.
De jodenvervolging was in volle gang. Als het mogelijk was, doken de joden onder. De Grüne Polizei maakte daar een niets ontziende jacht op. Wat zich diep in nacht afspeelde. Dan waren ze er zeker van dat iedereen thuis was. Op een nacht klonk in de Montelbaanstraat het gebonk van geweerkolven op deuren. Harde Teutoonse keelklanken. ‘Türen öffnen. Hausdurchsuchung. Rausch machen.’ Het geluid van met ijzer beslagen laarzen op de trap. Kees als de laatste onbewuste ooggetuige van het gezin had dat meegemaakt. Twee van die beruchte en gevreesde SD-ers in hun huiskamer. Een nachtmerrie die tot leven kwam.
Zenderpijl
‘Wij moesten van die moffen allemaal uit ons bed komen. Slaapdronken stonden wij in de huiskamer. Die ene mof begon te tellen. Acht Kinder? Mann, du bist verrückt’, baste hij tegen pa.’ En wat als een scherp geslepen zwaard boven het gezin hing, gebeurde. De radio in de hoek van de kamer werd ontdekt. De zenderpijl op de BBC. ‘De ene mof keek begrijpend naar zijn kameraad, vertelde mijn pa nadien. ‘Je zag ze denken. Als wij die man, mijn vader, meenemen, stort dat gezin in elkaar. Een patstelling. Om hun eigen status te redden, loste die ene SD-er dat prachtig op. Ach, Heini, mit so viele Kinder hier, sind keine Juden. Vervolgens deden ze net of er geen radio stond en vertrokken weer.
Mijn vader, een brandende haat jegens moffen, vertelde tot aan zijn dood, in 1965, dat er ook goede Duitsers waren. Waarmee hij die twee SD-ers mee bedoelde. Overigens: een dag later had pa de radio in een krantentas meegenomen en verstopt op zijn werk’.
Foto 1: Het persoonsbewijs van moeder Coba.
Foto 2: Het gezin tijdens de oorlog anno 1942.
Foto 3: Vader Kees.